٢٠ اِلَّا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِ الْاَعْلى

(20) illebtiğae vechi rabbihil’a’la
Ancak tâbi olan hariç A’lâ olan Rabbinin zatına

1.	illâ	: ancak, sadece
2.	ibtigâe	: ibtiga etti, istedi, diledi
3.	vechi	: vech, yüz, zat
4.	rabbi-hi	: onun Rabbi
5.	el a’lâ	: yüce

إِلَّاancakابْتِغَاءَkazanmak içinوَجْهِ rızasınıرَبِّهِ Rabbininالْأَعْلَىyüce

SEBEB-İ NÜZUL

Amir ibn Abdullah’tan, onun da babasından rivayete göre bu âyet-i kerimeler Hz. Ebu Bekir hakkında nazil olmuştur. Katâde’den gelen rivayette bu âyet-i kerimelerin onun hakkında nazil olması, Bilâl, Amir ibn Füheyre gibi altı veya yedi kişiyi satın alıp azat etmesi ile ilişkilendirilmiştir.

Atâ ve Dahhâk’in İbn Abbâs’tan rivayetlerinde o şöyle anlatıyor: Müşrikler Bilâl’e işkence eder ve o da: “Allah birdir, Allah birdir.” derken Hz. Peygamber (sa) de oradan geçiyormuş. Bilâl’e: “O Bir (olan Allah), seni kurtaracaktır.” buyurmuş. Gelip Hz. Ebu Bekir’e: “Ey Ebu Bekir, Bilâl Allah için işkence çekiyor.” buyurmuş. Hz. Peygamber (sa)’in ne demek istediğini anlıyan Hz. Ebu Bekir hemen evine gelmiş, bir miktar altın alarak Bilâl’in efendisi olan Ümeyye ibn Halefe gitmiş ve ona: “Bana Bilâl’i satar mısın?” demiş. Onun muvafakat etmesiyle Bilâl’i satın almış ve azat etmiş. Müşrikler: “Ebu Bekri, Bilâl’i olsa olsa daha önceden kendisine yaptığı bir iyilikten dolayı satın alarak azat etmiştir.” demişler ve işte bunun üzerine bu âyet-i kerimeler nazil olmuş.

Vahidî’deki İbn Abbâs rivayetinde Bilâl’in efendisinin ismi Abdullah ibn Ced’ân olarak verilmiştir. Bu rivayette Bilâl’in, Kureyş’in putlarından teberri etmesi üzerine Kureyş müşrikleri efendisine gelerek onu şikâyet ettikleri, onun da istediklerini yapmaları için Bilâl’i onlara verdiği bir de üstüne, putlarına kurban etmeleri için yüz deve verdiği fazlalıkları vardır